در دل زمستان سرد کویر، شعلههای آتش به آسمان زبانه میکشند تا نویدبخش گرما و نور باشند. اما جشن سده کرمان چیست؟ این مراسم باشکوه، یکی از کهنترین جشنهای ایرانی است که به زیبایی هرچه تمامتر توسط زرتشتیان کرمان برگزار میشود. این راهنمای شرکت در جشن باستانی سده، شما را با تاریخ جشن سده کرمان و دلایل جذابیت سفر به کرمان در زمستان آشنا میکند.
همه چیز درباره تاریخ و فلسفه جشن باستانی سده و دلایلی که سفر به کرمان در زمستان را به تجربهای فراموشنشدنی تبدیل میکند
جشن سده یکی از کهنترین آیینهای ایرانی است که هزاران سال قدمت دارد و به عنوان یک جشن ملی، فارغ از هرگونه وابستگی مذهبی، برگزار میشود. اما واقعا فلسفه و ریشه جشن سده چیست و چرا ایرانیان آن را گرامی میدارند؟ این جشن در واقع نمادی از پیروزی نور بر تاریکی و غلبه گرما بر سرمای زمستان است.
جشن پیدایش آتش
فلسفه اصلی این آیین باستانی، گرامیداشت پیدایش آتش به دست هوشنگ شاه پیشدادی، پادشاه اساطیری ایران، است. بر اساس روایت شاهنامه فردوسی، هوشنگ شاه در دامنه کوهی به دنبال شکار بود که با مار سیاه بزرگی روبرو شد. سنگی را برای کشتن مار پرتاب کرد، اما سنگ به مار برخورد نکرد و در عوض به سنگ دیگری ساییده شد. از این برخورد جرقهای جهید، به بوتهای خشک افتاد و شعلههای آتش برای اولین بار در جهان پدیدار گشت. مردم آن شب را گرد آتش به شادی و پایکوبی پرداختند و آن را «سده» نامیدند.
سده یعنی چه؟
درباره معنای واژه «سده» دو روایت اصلی و مشهور وجود دارد که هر دو به عدد ۱۰۰ اشاره دارند:
- برخی معتقدند از ابتدای زمستان (اول آبان در تقویم کهن) تا دهم بهمن، دقیقاً ۱۰۰ روز میگذرد و این جشن به مناسبت صدمین روز زمستان برگزار میشود.
- روایت دیگر میگوید که از دهم بهمن تا آغاز نوروز، ۱۰۰ شب و روز باقی مانده است و به همین دلیل این روز را جشن میگیرند.
در هر دو صورت، سده جشنی برای قدردانی از روشنایی و آگاهی و نمادی از امید به پایان سرما و آغاز بهار است.
اگر برای شرکت در یکی از کهنترین جشنهای ایرانی برنامهریزی میکنید، اطلاع از تاریخ جشن سده کرمان اولین و مهمترین قدم است. این جشن باشکوه هر سال در زمانی ثابت و مشخص برگزار میشود و برخلاف بسیاری از آیینهای باستانی، تاریخ آن در تقویم شمسی تغییر نمیکند و به همین دلیل به راحتی میتوانید برای آن برنامهریزی کنید.
دهم بهمن ماه، روز موعود
تاریخ دقیق برگزاری جشن سده، هر سال روز دهم بهمن ماه است. این روز در گاهشماری زرتشتی «آبان روز» از بهمن ماه نام دارد و میعادگاه عاشقان فرهنگ و تاریخ ایرانزمین است. چه کرمانی باشید و چه گردشگری که از راه دور آمدهاید، میتوانید با اطمینان برای این تاریخ بلیط سفر خود را تهیه کنید.
زمان شروع مراسم: از عصر تا غروب آفتاب
مراسم جشن سده معمولاً از حدود ساعت ۳ یا ۴ بعد از ظهر با جمع شدن مردم و اجرای برنامههای آیینی و موسیقی محلی آغاز میشود. اما نقطه اوج این جشن، یعنی لحظه برافروختن توده بزرگ هیزم، کمی پیش از غروب آفتاب اتفاق میافتد تا شکوه آتش در تاریکی آسمان دوچندان شود.
محل برگزاری در کرمان کجاست؟
مکان اصلی و سنتی برگزاری این جشن در کرمان، باغچه بداغآباد (واقع در جاده کرمان-زرند) است. با این حال، توصیه میشود که نزدیک به زمان برگزاری، حتماً از طریق منابع محلی یا اینترنت، محل دقیق را استعلام کنید، زیرا گاهی ممکن است جشن در سایر محوطههای متعلق به زرتشتیان شهر نیز برپا شود.
مراسم جشن سده در کرمان، جشنی با ریشههای عمیق در فرهنگ زرتشتی، طی چند مرحله پرشور و نمادین برگزار میشود. این آیین باستانی تنها یک رویداد نیست، بلکه نمایشی از همدلی، نیایش و شادی جمعی است که هر بخش آن معنای خاص خود را دارد و شرکتکنندگان را در تجربهای منحصر به فرد غرق میکند.
گردآوری هیزم، نماد همدلی
چند روز پیش از فرارسیدن جشن، شور و هیجان با گردآوری هیزم آغاز میشود. جوانان زرتشتی پیشقدم شده و با کمک یکدیگر، تودهای بزرگ از هیزم فراهم میکنند. این حرکت، بیش از یک تدارک ساده، نمادی از مشارکت و همبستگی اجتماعی برای برپایی یک جشن باشکوه است.
آیین نیایش و سرودخوانی
با غروب خورشید، مراسم جشن سده رسماً آغاز میشود. موبدان زرتشتی با جامههای سپید، در حالی که لاله و مشعلهای فروزان در دست دارند، گرداگرد توده هیزم حلقه میزنند. نوای نیایش و بخشهایی از اوستا در فضا طنینانداز میشود و حضار را برای لحظه موعود آماده میکند.
اوج مراسم: برافروختن آتش
سپس، هیجانانگیزترین و باشکوهترین بخش جشن سده فرا میرسد. موبدان با مشعلهای خود، توده عظیم هیزم را به آتش میکشند. در یک آن، شعلههای سرکش به دل آسمان زبانه میکشند و گرمای آن، شور و هیجانی وصفناپذیر در میان جمعیت ایجاد میکند.
شادی و پایکوبی
پس از شعلهور شدن آتش بزرگ، جشن و سرور به اوج خود میرسد. مردم با موسیقی محلی به رقص و پایکوبی پرداخته و این پیروزی نور بر تاریکی را جشن میگیرند. در گوشه و کنار، آتشهای کوچکتری نیز برپا میشود که برخی از جوانان برای نمایش شجاعت و شادی از روی آن میپرند.
جشنی برای همه، میراثی برای ایران
اگر شما هم به فکر شرکت در جشن سده هستید، خوب است بدانید که این رویداد باستانی فراتر از یک آیین دینی، یک میراث ملی و نمادی از همبستگی ایرانیان است. درهای این جشن باشکوه به روی تمام مردم، با هر دین و باوری، باز است و حضورتان در کنار زرتشتیان عزیز، تجربهای فرهنگی و انسانی بینظیری خواهد بود. برای اینکه این تجربه به بهترین شکل ممکن رقم بخورد، کافی است چند نکته ساده را به خاطر بسپارید.
نکات کاربردی برای شرکت در جشن سده کرمان
برای لذت بردن کامل از این رویداد باستانی و احترام به برگزارکنندگان، موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- زودتر به محل جشن بروید: این مراسم هر سال بسیار شلوغ میشود. برای پیدا کردن جای پارک مناسب و قرار گرفتن در مکانی با دید خوب، توصیه میشود حداقل یک ساعت قبل از غروب آفتاب در محل برگزاری حاضر باشید.
- لباس گرم را فراموش نکنید: با اینکه گرمای آتش بزرگ سده را حس خواهید کرد، اما دهم بهمن ماه، شبهای کرمان بسیار سرد است. حتماً لباس گرم، کلاه و دستکش همراه داشته باشید.
- به آیینها احترام بگذارید: بخشهایی از مراسم شامل نیایش و خواندن اوستا توسط موبدان است. در این لحظات که برای جامعه زرتشتی بسیار مقدس است، سکوت را رعایت کرده و با احترام نظارهگر باشید.
- فاصله ایمن از آتش: شعلههای آتش بسیار بلند و قدرتمند هستند. برای حفظ ایمنی خود و دیگران، حتماً فاصله استاندارد را از توده آتش رعایت کنید و مراقب کودکان باشید.
شاید دلیل اصلی شما برای برنامهریزی یک سفر به کرمان در زمستان، شرکت در جشن باشکوه سده باشد، اما این استان کویری در فصل سرد سال جذابیتهای غافلگیرکننده دیگری نیز دارد. سفر به کرمان در این بازه زمانی، فرصتی است تا چهرهای متفاوت و دلنشین از این دیار را کشف کنید؛ چهرهای که با آرامش و زیبایی خاص خود، خاطرهای ماندگار برایتان رقم میزند.
آب و هوای دلپذیر کویری
برخلاف تصور رایج از سرمای زمستان، کرمان در این فصل روزهایی معتدل و آفتابی را تجربه میکند. این هوای بهاری، بهترین شرایط را برای گشتوگذار در جاذبههای بینظیر تاریخی و طبیعی فراهم میآورد. میتوانید بدون دغدغه گرمای طاقتفرسای تابستان، ساعتها در مجموعه گنجعلیخان قدم بزنید، از زیبایی باغ شازده ماهان لذت ببرید و در روشنایی روز، به تماشای شکوه کلوتهای شهداد بنشینید.
تجربه ترکیبی بینظیر
سفر به کرمان در اواخر دی و اوایل بهمن ماه، یک تیر و دو نشان است. شما این شانس را دارید که گرمای فرهنگی و هیجان جشن باستانی سده را در کنار سکوت محض و زیبایی بیکران کویر لوت و کلوتهای شهداد تجربه کنید. این تضاد شگفتانگیز، از هیاهوی آتش و شادی تا آرامش عمیق آسمان شب کویر، روح شما را تازه خواهد کرد.
سفری اقتصادیتر در زمستان
به جز چند روز خاص در حوالی جشن سده، زمستان فصل خلوتتری برای گردشگری در کرمان محسوب میشود. این موضوع به معنای هزینههای اقامتی مناسبتر و سفری اقتصادیتر برای شماست. میتوانید با خیال راحتتری هتل یا اقامتگاه بومگردی مورد نظر خود را رزرو کرده و از آرامش و خلوتی جاذبهها لذت ببرید.
پیج اینستاگرام ما : IRAN4YOU
جشن سده کرمان، فراتر از یک مراسم، یک تجربه فرهنگی عمیق و پر از انرژی است که ریشههای کهن هویت ایرانی را به نمایش میگذارد. شرکت در این فستیوال آتش و نور، بهترین بهانه برای سفر به کرمان در زمستان است تا در کنار لذت بردن از آب و هوای مطبوع کویر و جاذبههای بیشمار آن، خاطرهای گرم و درخشان از پیروزی نور بر تاریکی را برای همیشه در ذهن خود ثبت کنید.
